Türkiye‘de bahis en çok futbol için oynanıyor. Türkiye’de bu sene Süper Lig‘in isim hakkını Spor Toto alırken, yayın gelirlerindeki bu seneki yükselişle değerlenen futbol piyasası ile bahis piyasasının eş güdümlü büyümesi dikkat çekiyor.
Alman transfer ve futbolcu piyasası sitesi Transfermarkt‘ın belirttiği rakamlara göre Türkiye Spor Toto Süper Ligi, 82.340.000 Euro‘luk transfer bütçesiyle dünya çapında transfere en çok para harcanan altıncı, İngiltere Premier Ligi‘nin ardından 61.610.000 Euro‘luk açıkla en fazla zarar eden ikinci lig durumunda.
Kulüpler, harcadıkları transfer için yaptıkları harcamalarda en çok yayın gelirlerine güveniyor. Geçtiğimiz sezon yayın ihalesini 2 milyar dolarla kazanarak bu hakkı satın alan Digitürk, kulüplere 360 milyon dolar dağıttı. Yüzde 126‘lık artışla 18 takım arasında paylaşılan bu rakam, dört büyüklere daha fazla pay edildi. Geçtiğimiz yıl, daha önce şampiyonluk yaşayan dört kulüp artı 40 milyon doları da aralarında pay etti. Lig sonuncusu yaklaşık 8 Milyon dolar almıştı. Şampiyon bu dört kulüpten biri olsaydı yayın geliri 50 Milyon doları bulacaktı. Ligi ikinci bitiren Fenerbahçe, 26.8 milyon doları direk kasasına götürdü. Fenerbahçe bu sezon 22 milyon dolarlık transfer harcamasıyla birinci sırada. Ligde sadece Kayserispor transferde kar etmiş durumda.
Diğer yandan, UEFA geçtiğimiz yıl aldığı karala üç yıl üst üste borcu bulunan kulüplere, ulusal ve uluslararası liglere katılımı yasaklama kararı aldı. Bu kararla birlikte kulüplerin gelirlerinin yüzde 60‘nı transfere ayırabilecek.
Şirketler yayın ve ismin peşinde’¦
Türkiye‘de lig isimlerinin satılma sürecini, 1992 tarihli Türkiye Futbol Federasyonu‘nun özerkleşmesi kararına kadar götürmek mümkün. Yaklaşık on yıl sonra Uzanlar, Türkiye 1. Futbol Ligi‘nin isim hakkını alarak Türkiye Telsim Ligi yaptı. Birinci Futbol Ligi 2000‘lere bu isimle girerken genel seçimlerin ardından Uzanların düşüşü ligin ismini de iptal noktasına getirdi. Türkcell, daha önce Süper lig olarak değiştirilen Futbol 1. Ligi‘nin ismini 2006‘da satın aldı.
Ancak geçtiğimiz sezon, Doğan Holding‘in yüklü borcu nedeniyle D-Smart‘ın fiilen pazardan çekilmesi ve maç yayınlarının Çukurova grubuna ait Digitürk‘e rekor bir fiyata satılmasının ardından, Digitürk, daha önce 10 milyon dolara sattığı ligin isim hakkının fiyatını yetersiz bularak Türkcell‘le önümüzdeki yıl sona erecek anlaşmayı feshetti. İsim hakkını 30 milyon dolara vereceğini açıklayan Çukurova Grubu‘na ait Digitürk, ortağı olduğu Türkcell tarafından dava edildi.
AKP, Spor Toto ile sporda devreye giriyor
Bunlar yaşanırken Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak bahis örgütleyen Spor Toto, sürpriz bir şekilde, Süper Lig‘in isim hakkı için Digitürk‘e 30 milyonluk teklif sundu. Vodafone‘un 35 milyon dolarlık teklifi, onu ihale için en yakın isim olarak öne çıkarırken, Başbakan‘ın Spor Toto yöneticilerine ’30 milyonu buraya harcamak akıl karı değil’ dediği konuşuldu. Aradan geçen bir haftanın ardından Spor Toto 25 milyon dolara Türkiye Futbol Süper Ligi, ikinci, üçüncü liglerinin isim hakkını satın aldı.
Spor Toto Teşkilat Başkanlığı‘nın sponsor olabilmesi için gerekli yetki Başkanlığın görev ve sorumluluğuna ilişkin yönetmelikte veriliyor. Ancak, sponsorluk anlaşmasının ardından Teşkilat Başkanı Bekir Yunus Uçar‘ın Başbakan‘ın ağzından ifade ettiği ‘iddaa‘nın isim değerini artırmak, yüksek bir fiyata satma’ girişiminin, Teşkilatın sporun gelişimine katkı sağlaması gerekliliğine ilişkin yönetmelik hükümleriyle çeliştiğine dikkat çekiliyor. Yapılan isim anlaşmasının imza töreninde açıklama yapan Uçar, Spor Toto’nun ticari bir kuruluş olmadığını anlatmış, ‘Bu nedenle ülkemiz insanının sahip çıkmasını istiyoruz. Kendi gelirlerimizi arttırmak ve arttırdığımız her gelirle sporumuza ve sporcumuza aktarmak istiyoruz. Bu sponsorluğumuzun en büyük nedeni de illegal bahislerle mücadeledir. 1 milyar liralık illegal bahis oynanıyor. Bunu engellemek ve bilinirliği arttırmak istedik’ ifadelerini kullanmıştı.
Emrah Kartal (soL) – Haber linki
